Indien een partner meer in de gezamenlijke woning heeft geïnvesteerd dan de andere partner, kan dat leiden tot het toekennen van een vergoedingsrecht. Maar wat is nu een vergoedingsrecht en wanneer komt dit aan de orde?
Wanneer één van de partners met privégeld, ofwel eigen middelen, meer heeft geïnvesteerd in de gezamenlijke woning dan de andere partner, dan dient dit in bepaalde omstandigheden te worden vergoed bij bijvoorbeeld een echtscheiding of verkoop van de woning.
Privégeld, ofwel eigen middelen, behoren uitsluitend tot één partij en zijn dus niet gemeenschappelijk. Of sprake is van privégeld is van een aantal factoren afhankelijk. Bijvoorbeeld, indien deze middelen zijn verkregen middels een schenking of erfenis met een uitsluitingsclause of op grond van de desbetreffende huwelijkse voorwaarden. Let wel: dit geldt niet voor alle huwelijkse voorwaarden. Een investering door een samenwoner is van rechtswege privégeld. Het is raadzaam om een samenlevingsovereenkomst op te laten stellen door een notaris en daarin afspraken op te laten nemen over de gezamenlijke woning.et
De vergoeding volgens de beleggingsleer vs. nominaliteitsleer
Tot 2012 was het simpel. Als één van de partners (meer) dan de andere partner met privégeld had geïnvesteerd in de gezamenlijke woning, dan ontving deze partner bij scheiding eerst het ingelegde bedrag terug en de eventuele resterende overwaarde werd 50/50 verdeeld. Dit heet de nomaliteitsleer. Vanaf 2012 geldt de beleggingsleer. De investering wordt afgezet tegen de huidige waarde van de woning. Is deze waarde vanaf het moment van aankoop gestegen, dan stijgt de investering evenredig mee en daalt bij een waardevermindering. Overigens bestaat er ook nog een onderscheid in de berekening van een investering bij het aflossen van een hypotheek of een investering door bijvoorbeeld een verbouwing.
Al met al kunnen scheidende echtelieden of samenwoners voor enorme verrassingen komen te staan. De praktijk leert dat partners vaak niet op de hoogte zijn van deze regels en wetten. Vooral in de woningmarkt anno 2021 waarbij de waarde van woningen enorme stijgingen laten zien kan het zo zijn dat de één een enorme overwaarde in handen krijgt en de andere partij zéér minimaal. Het is verstandig om je hier zo vroeg mogelijk in te verdiepen. Óók als je niet gaat scheiden. Overigens is deze wet van regelend recht en mag je samen iets anders afspreken. Laat dit dan bij voorkeur opnemen in een notariële akte en wacht niet totdat je gaat scheiden, dan is de bereidheid om af te wijken van een wettelijk kader voor de meest bevoorrechte partij meestal niet (meer) aanwezig.